Για όσο διάστημα το διαδίκτυο υπήρξε υπό τη μορφή παρόμοια με αυτήν που έχουμε σήμερα, έχουν προκύψει ανησυχίες από τους ανθρώπους και τις οργανώσεις που είναι κάτοχοι δικαιωμάτων ορισμένων τύπων περιεχομένου. Συγκεκριμένα, η παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων υπήρξε πάντοτε σημείο αμφισβήτησης.
Και είναι εύκολο να καταλάβεις γιατί. Από τη μία πλευρά, η έννοια της ανταλλαγής και της καινοτομίας βρίσκεται στην καρδιά του διαδικτύου ως πλατφόρμα. Από την άλλη, οι άνθρωποι που κατέχουν τα νόμιμα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αξίζουν να λαμβάνουν δίκαιη αποζημίωση για την εργασία τους. Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι δύο έννοιες δεν πάντοτε συμβαδίζουν και αυτό έχει προκαλέσει πολλή συζήτηση τα τελευταία χρόνια.
Δεν βοηθά τα θέματα που κάποια νομοθεσία απλώς δεν κατάφερε να συμβαδίσει με την ψηφιακή εποχή. Αναγνωρίζοντας αυτό, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής καταβάλλουν συνεχείς προσπάθειες για να ενημερώσουν διάφορους νόμους και κανονισμούς ώστε να αντικατοπτρίζουν καλύτερα την κοινωνία στην οποία ζούμε τώρα. Η τελευταία προσπάθεια για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο άρθρο 13 (ένα μέρος μιας μεγαλύτερης οδηγίας), το οποίο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο του 2018.
Τι είναι ακριβώς;
Μαζί με το άρθρο 11 (αποκαλούμενο γνωστός ως "φόρος σύνδεσης"), το άρθρο 13 αντιπροσωπεύει το πλέον διαχωριστικό μέρος της νέας οδηγίας για τα πνευματικά δικαιώματα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατ 'ουσίαν, υποτίθεται ότι παρέχει το πλαίσιο για τα κράτη μέλη να ακολουθούν όταν κάνουν τους δικούς τους νόμους περί πνευματικών δικαιωμάτων.
Στις 12 Σεπτεμβρίου, οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισαν υπέρ της οδηγίας, με 438 ψήφους υπέρ και 226 κατά. Το αποδεκτό έγγραφο είναι μια τροποποιημένη έκδοση της πρότασης η οποία δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει αρκετές ψήφους τον Ιούλιο.
Όσον αφορά ειδικότερα το άρθρο 12, δηλώνει ότι οι πλατφόρμες κοινής χρήσης περιεχομένου (όπως το YouTube ή το Facebook) θα έχουν πλέον μεγαλύτερη ευθύνη για να διασφαλίσουν ότι οι χρήστες τους δεν μοιράζονται υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα χωρίς τη δέουσα άδεια.
Ποιος υποστηρίζει το άρθρο 13 και γιατί;
Ακόμη και αυτή η βασική εξήγηση του άρθρου 13 πρέπει να είναι αρκετή για να καταστήσει σαφές ότι οι κάτοχοι των πνευματικών δικαιωμάτων είναι οι κύριοι υποστηρικτές αυτής της νομοθεσίας. Για παράδειγμα, πολλοί από τη μουσική βιομηχανία έχουν μιλήσει ανοιχτά υπέρ του. Αυτό περιλαμβάνει τόσο τους εκπροσώπους των μουσικών εταιρειών όσο και τους ίδιους τους καλλιτέχνες. Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι ο Sir Paul McCartney, ο οποίος δημοσίευσε μια ανοικτή επιστολή προς τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ζητώντας τους να υποστηρίξουν το άρθρο 13, καθώς πίστευε ότι αποτελεί το κλειδί για το βιώσιμο μέλλον της μουσικής στην Ευρώπη.
Στον πυρήνα της, το άρθρο 13 αναμένεται να μειώσει το χάσμα των εσόδων μεταξύ των κατόχων δικαιωμάτων και των ηλεκτρονικών πλατφορμών που επιτρέπουν την ανταλλαγή τέτοιου περιεχομένου. Και δεν μπορεί πραγματικά να υποστηριχθεί ότι ορισμένοι τεχνολογικοί γίγαντες πραγματοποιούν πολύ μεγάλα χρηματικά ποσά χάρη στο περιεχόμενο που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα στις πλατφόρμες τους.
Διανέμοντας τα κεφάλαια αυτά με διαφορετικό τρόπο, πράγμα που θα είχε ως αποτέλεσμα να αναγκάσουν αυτές τις εταιρείες να διασφαλίσουν ότι δεν υπάρχει παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, μπορεί να υποστηριχθεί ότι οι καλλιτέχνες και οι κάτοχοι δικαιωμάτων θα λάβουν τα χρήματα που οφείλουν δικαιολογημένα.
Ποιος είναι ενάντια στο άρθρο 13 και γιατί;
Ενώ κανείς δεν ισχυρίζεται ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να αποζημιώνονται για το έργο τους, οι αντιπάλους του άρθρου 13 ισχυρίζονται ότι η οδηγία θα ισοδυναμεί με λογοκρισία.
Πολλοί αξιοσημείωτοι αριθμοί από τον κόσμο της τεχνολογίας συναντήθηκαν για να διαμαρτυρηθούν για τη νομοθεσία αυτή, καθώς θεωρούν ότι παραβιάζει ορισμένες θεμελιώδεις ελευθερίες. Αποτυγχάνοντας να λάβει υπόψη τις εξαιρέσεις και τους περιορισμούς των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, το περιεχόμενο που δημιουργείται από τους χρήστες ενδέχεται να διατρέξει κίνδυνο.
Οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες θα χρειάζονταν έναν τρόπο φιλτραρίσματος του περιεχομένου που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, το οποίο θα μπορούσε να έχει την παρενέργεια της αφαίρεσης και του ανακατασκευασμένου, παρωχημένου ή προσαρμοσμένου περιεχομένου - στοιχεία αναπόσπαστα για τον τρόπο λειτουργίας του Διαδικτύου όπως γνωρίζουμε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το άρθρο έχει κερδίσει το λεωφορείο ψευδώνυμο, το "απαγόρευση των meme".
Επιπλέον, υπάρχει επίσης η ανησυχία ότι αυτές οι απαιτήσεις φιλτραρίσματος θα θέσουν σε μειονεκτική θέση τις μικρότερες ευρωπαϊκές πλατφόρμες. Παρόλο που η οδηγία απαλλάσσει τις μικρές ψηφιακές εταιρείες, θα πρέπει ωστόσο να την εφαρμόσουν αφού αυξηθούν πέρα από ένα ορισμένο μέγεθος. Ο φόβος είναι ότι αυτό θα δημιουργούσε μια αρνητική ατμόσφαιρα, αποτρέποντας τους πιθανούς ιδιοκτήτες επιχειρήσεων ή επενδυτές.
Τι συμβαίνει μετά?
Προς το παρόν, τίποτα. Πριν γίνει επίσημη, η οδηγία βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ακόμη γύρο ψηφοφορίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Υποθέτοντας ότι θα περάσει, κάθε μέλος της ΕΕ θα χρειαστεί στη συνέχεια να δημιουργήσει τους δικούς του νόμους που είναι σύμφωνοι με αυτό.
Μια οδηγία της ΕΕ δεν είναι νόμος - είναι απλά μια κατευθυντήρια γραμμή που πρέπει να ακολουθήσουν τα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει περιθώριο για ερμηνεία και υπάρχουν πολλά που ακόμα δεν γνωρίζουμε για το πώς θα φαινόταν στην πράξη.
Παρόλα αυτά, το άρθρο 13 θα μπορούσε να καταλήξει να αποτελεί σημείο καμπής στον τρόπο με τον οποίο οι χρήστες αλληλεπιδρούν με το περιεχόμενο στο διαδίκτυο. Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλές μεταβλητές για να γνωρίζετε οτιδήποτε σίγουρα, αλλά είναι μια κατάσταση που αξίζει να ακολουθήσετε.
